De naakte waarheid blootgelegd Den Haag – Afgelopen zondag bezochten Corien & ik de tentoonstelling ‘De Naakte Waarheid’ in het Haags Gemeentemuseum. Mannen en vrouwen op schilderijen zonder kleding zijn naakt en niet bloot. Het onderscheid stamt nog uit de tijd dat er een alibi nodig was om blote mensen te schilderen. Erotiek werd versluierd met hoogdravende verhalen. Het waren voorstellingen uit de bijbel of de mythologie. Het krioelde in de kunst van de Venussen, nimfen, engelen en kuise Suzanna’s. Levensgrote blote vrouwen werden in al hun verleidelijkheid opgevoerd als allegorieën voor ‘de waarheid’ of ‘de nacht’. Tot de komst van Gustave Courbet. Hij schilderde gewone, eigentijdse blote vrouwen. Hij had geen alibi meer nodig om blote mensen te schilderen. De tentoonstelling toont dat heel duidelijk. Courbet legde de dubbelzinnigheid van de naaktschilderkunst en van de burgerlijke moraal bloot. Voor zijn schilderijen voelde de brave burger zich betrapt en ongemakkelijk en ik heb de indruk dat ook naar hedendaagse normen de grenzen van het toelaatbare met zijn 'L'Origine du Monde' worden bereikt. Is dat nu pornografie in een vergulde lijst of is het kunst? Wat het ook is Courbet toont geen enkele terughoudendheid. Erg interessant vond ik de link tussen de fotografie en de naaktschilderkunst die op de tentoonstelling werd getoond. De realistische schilders vonden in de fotografie een bondgenoot in dienst van de waarheid. Modellen waren duur en de kunstenaar gebruikte daarom foto's in een plaats levende modellen. Courbet en Rodin, die met enkele beelden op de tentoonstelling vertegenwoordigd is, waren erg enthousiast. De eerste bezat een uitgebreide collectie gewone en pornografische naakten. Hij werkte veel samen met fotografen. Hij bestelde bij hen foto’s van zijn modellen in bepaalde houdingen. Zijn schilderij ‘Baadster’, dat in 1863 een schandaal veroorzaakte, toont een tamelijk corpulente vrouw. Zij stapt juist uit het water en heeft naar vlezige rug en indrukwekkende derrière naar de kijker gekeerd. Hiervoor gebruikte hij geen model, maar een foto van Julien Vallou de Villeneuve, uit diens serie 'Etudes d'apres nature'