Leidse leugen Hazerswoude-Rd – De Leidse literair recensent Onno Blom is druk bezig met het schrijven van de biografie van schrijver Jan Wolkers. Eerder deed hij dat al van Harry Mulish en Gerrit Komrij. Toch heeft hij nog tijd over om in het Leids Dagblad een wekelijkse column te vullen over schrijvers die iets hebben of hadden met zijn en mijn geboorteplaats. Leiden kent immers een rijke literaire traditie. Bilderdijk karakteriseerde de stad al als ‘Bloem der Steden’. Nella leest zijn rubriek graag en toen zij daarin las over de plaquette in de gevel van Breestraat 37, knipte zij het artikeltje uit en stuurde het mij op. “Misschien iets voor ODD”, schreef ze erbij. Nella moest aan mij denken omdat de gevelsteen in de Breestraat suggereert dat Pieter Bas van 1868 tot 1873 verbleef in de woning aan de Breestraat. Blom licht de betekenis van de gevelsteen toe. Pieter Bas was, volgens Godfried Bomans, de bezorger van zijn Memoires of gedenkschriften, oud-minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, de voormalige voorzitter van ‘Bevordering van Vreemdelingenverkeer’ en de ‘Houder der Siamese Ere-pantalon’. Op 14 november 1961 kwam Godfried Bomans naar de Sleutelstad om de gevelsteen persoonlijk te onthullen. Bomanskenners en –liefhebbers onder jullie weten dat Pieter Bas opgroeide in Dordrecht en in Leiden rechten studeerde. Bomans schrijft in zijn verrukkelijke boekje daarover: “Dit was nu de plaats waar zovele voortreffelijke mannen begonnen waren de wereld te verbazen, waar alles wat geleerd, oud en achtenswaardig was haar bakermat vond, waar zelfs de marktjoden [..] hunne waren in het Latijn aanprezen. Ik keek eerbiedig in het rond. Het viel mij wel een weinig tegen. De huizen en de mensen zagen er juist zo uit als in andere steden, er was zelfs een man met een handkar die mij toeriep dat als ik niet opzij ging, hij me opzij zou trappen.” De vader van Godfried Bomans, het oud-kamerlid J.B. Bomans, studeerde ook in Leiden. Het boek is dan ook vooral een parodie op de vergane wereld van die dominante vader. Ik begrijp nu waarom Nella wekelijks geniet van het verhaaltje van Onno Blom. Hij legt op amusante manier uit dat de plaquette in de Breestraat een leugen is, zij het een literaire. Bomans hield ook al rekening met het feit dat men het wellicht niet zou geloven. Hij schrijft in de ‘literatuuropgave’ van Pieter Bas: “Het is mogelijk dat sommige lezers de historische waarheid van dit boek in twijfel zullen trekken. Nogmaals, waarschijnlijk acht ik het niet. Doch men moet in het leven [..] met alle mogelijkheden rekening houden”.