Atatürk is overal Marmaris – Willem van Oranje en Mustafa Kemal Atatürk hebben iets gemeend. De eerste wordt Vader des Vaderlands genoemd en de laatste kreeg de erenaam Vader der Turken. Willem werd geboren in Duitsland, Mustafa zag het levenslicht in Salonika in het Ottomaanse Rijk. Hij was de grondlegger van het moderne Turkije. Om Willem van Oranje ook de grondlegger van het moderne Nederland te noemen, gaat me wat ver. Hoewel het een verdedigbare stelling is. Het valt me op dat Atatürk ruim zeventig jaar na zijn dood nog overal aanwezig is. Hij is hier onomstreden. Alle Turken jong en oud lopen met hem weg. Nog steeds. Waar je ook komt in Turkije zien je vlaggen met zijn afbeelding of een standbeeld. Eigenlijk heet hij alleen Mustafa. De naam Kemal (de volmaakte) kreeg hij aan het begin van zijn carrière op de cadettenschool. Mustafa Kemal kreeg van het Turkse volk vier jaar voor zijn dood in 1934 de naam Atatürk. Zijn geschiedenis en daarmee die van het moderne Turkije kennen we. Het Ottomaanse Rijk werd na de Eerste Wereldoorlog, waarin het vocht aan de kant van Duitsland, bezet door de geallieerden. Met een deel van het leger kwam Mustafa Kemal in opstand tegen zowel de geallieerde bezetters als tegen de Ottomaanse sultan Mehmet VI Vahededdin. In 1922 werd Mehmet afgezet en werd Mustafa Kemal de nieuwe leider van Turkije. Hij zorgde voor een nieuwe grondwet en maakte van Ankara de nieuwe hoofdstad van Turkije. Hij voerde verregaande sociale en politieke hervormingen door. Zijn grootste hervorming is de scheiding van kerk en staat. Hoofddoekjes zijn hier verboden als je bij de overheid werkt. Ook op scholen en universiteiten is het hoofddoekje verboden. Hij gaf vrouwen het stemrecht en voerde familienamen in. Het Arabische alfabet liet hij vervangen door het Latijnse. Dit zijn de zaken waarom hij nog steeds erg populair is. Er is ook kritiek. Hij stond een uitgesproken Turks nationalisme voor waarvan niet-Turkse bevolkingsgroepen in Klein Azië en Anatolië zoals Grieken, Assyriërs en Armeniërs het slachtoffer werden. Dit Turks nationalisme en het streven naar een homogene mono-etnische staat Turkije veroorzaakte ook na zijn regering slepende conflicten met de Koerden en Cyprus.