Tussen Kunst en Kitsch in Leiden Leiden – "Leiden, trots van Neerlands steden. Parel van het Hollands land". Gistermorgen 3 oktober werd het weer uit volle borst gezongen ter viering van het Leidens ontzet in 1574. Leiden vierde die dag uitbundig dat de watergeuzen 432 jaar geleden de Spanjaarden voor hun poorten verjoegen. De Spaanse troepen sloegen op de vlucht voor het water en lieten een pan hutspot achter op het slagveld. Dat vieren de Leidenaars met wat zij ’het Feest der Feesten’ noemen. Het feest begint al op maandag 2 oktober met een taptoe en het eten van hutspot op het Pieterskerkplein en wordt op dinsdag 3 oktober voortgezet met de reveille en de traditionele uitdeling van haring en wittebrood in de Waag. Ik hoorde dat een kleine 10.000 wittebroden en bijna 40.000 haringen hun bestemming vonden deze dag. Niet alleen veel Leidenaars vieren het feest, ook heel veel ex-Leidenaars keren op deze dag terug naar hun geboortestad. Samen herdenken ze dan met dit gigantische volksfeest dat de watergeuzen op 3 oktober 1574 de Spaanse bezetters verjoegen. Ik vertrok gistermorgen na het ontbijt ook naar mijn geboortestad. Nellie was met echtgenoot Pieter Jan al op 2 oktober gearriveerd in de Sleutelstad. Zij prikten dus samen met nog 3000 feestvierders op het Pieterskerkplein ook een vorkje peen-en-uienprak mee. Ze stonden ook langs de route van ‘De Taptoe’. Deze wordt gehouden om hulde te brengen aan Prins Willem van Oranje, Pieter Adriaensz. van der Werf, Jan van Hout, Jan van der Does en Louis Boisot. Groepen Leidenaars defileren langs het standbeeld van Van der Werf en het Jan van Hout-monument. Daar worden kransen gelegd. Nellie & Pieter Jan logeerden in het hotel naast de Waag en hoorden dus aan het ontbijt reeds het geroezemoes van de uitdeling van haring en wittebrood. Het reusachtige Leidse volksfeest kent heel wat traditionele eetmomenten. De geuzen brachten de hongerige Leidenaars na de bevrijding haring en wittebrood. De Leidse weesjongen Cornelis Joppensz, zo wil het verhaal, ging echter vlak voor de intocht van de geuzen een kijkje nemen in een verlaten Spaans kampement en vond daar een pruttelende ketel met hutspot. Vandaar dat beide gerechten nog steeds tot de traditionele spijzen van deze dag behoren. In ons gezin kenden we er nog twee. We aten deze dag veel druiven en gerookte paling. Op een of andere manier hadden mijn ouders dat in het 3 oktoberritueel betrokken. Voor de lunch bezocht ik tal van evenementen in de stad. Ik zag de vlootschouw met een variëteit aan schepen en een kleine nautische markt. Ik wandelde De Lakenhal binnen, slenterde lekker langs de honderden kramen van de feestelijke warenmarkt. Je komt er altijd wel iets van je gading tegen. Natuurlijk veel lekkernijen en etenswaar zoals de vet glimmende paling, de overheerlijke druiven en de traditionele banaan met slagroom! En wat te denken van een paar mooie kamerplanten? Op 3 oktober horen ze erbij. Ik zag weer heel wat mensen tijdens deze feestelijke warenmarkt er mee sjouwen! Na de lunch zocht ik mijn vaste plekje op het Levendaal op. Vanaf één uur trekt dan immers de “Grote Optocht” door de stad. Het thema van de optocht was dit jaar ‘tussen Kunst en Kitsch’. Als ergens een levendig debat over kan worden gevoerd, dan is het wel het thema kunst en kitsch. Het is vaak een kwestie van persoonlijke smaak of iets ‘kunst’ of ‘kitsch’ is. Van beide genieten mensen eindeloos. Dat bleek ook nu weer. Het was voor elk wat wils. De optocht was natuurlijk ook gekoppeld aan 15 juli 1606, de geboortedag van Rembrandt en 27 januari 1756, de geboortedatum van W. A. Mozart. Twee voorbeelden van kunst. Heel mooi vond ik de levende nachtwacht. De Nachtwacht is het grootste werk, letterlijk en figuurlijk, van Rembrandt. Het bekende stuk heet eigenlijk De Schutterscompagnie van kapitein Frans Banning Cocq, maar is veel bekender onder de naam de Nachtwacht. Dit stuk uit 1642 hangt in het Rijksmuseum in Amsterdam, maar kwam uit de lijst om in de ’parel van het Hollands land’ mee te lopen in de optocht. Klik hier maar eens. Na enige mobiel telefonisch contact vond ik Nellie & Pieter Jan langs de route. Na de optocht hebben we nog wat evenementjes bekeken en gezellig op het terras van de Burcht nog wat gedronken.