The Penguins are here! Den Haag – Onze Hofstad kent twee musea waar het geschreven woord centraal staat. Dat zijn het Letterkundig Museum en het Museum Meermanno. Dat laatste richt zich vooral op de uiterlijke vorm en de ontwikkeling van de vormgeving van boeken. Ik bezocht het onlangs om de tentoonstelling Penguinparade te zien. De tentoonstelling over zeventig jaar penguinpockets was vorig jaar nog te zien in het Londense Victoria & Albert Museum en is in Den Haag aangevuld met Nederlandse zaken. De geboorte van het beroemde boekje vindt plaats in 1935. Allen Lane, directeur van uitgeverij The Bodley Head, had het weekend doorgebracht bij Agatha Christie en stond op het station van Exeter te wachten op zijn trein terug naar Londen. Hij kon op het station niets leesbaars vinden voor de terugreis. Er waren slechts wat tijdschriften verkrijgbaar. Zo ontstond bij hem het idee om kleine uitgaven (pocket books) met een hoge literaire kwaliteit op de markt te gaan brengen. Bovendien vond hij dat die boekjes ook buiten de boekwinkels om te verkrijgen moesten zijn en daarom mochten ze ook niet te duur zijn. Hij bepaalde de prijs op zes pence, het bedrag dat je toen in Engeland voor een pakje van tien sigaretten betaalde. Ik ontdek op de tentoonstelling dat het verzinnen van een naam voor de pocketlijn niet zo eenvoudig bleek. Uiteindelijk kwam een secretaresse met de suggestie. Zij stelde Penguin voor. Direct ging iemand naar de dierentuin in de Britse hoofdstad om tekeningen te maken van het diertje. De eerste Penguins waren herdrukken van populaire boeken en verschenen op 10 juli 1935. De eerste bestelling viel tegen: 7000 stuks. Het warenhuis Woolworth’s bracht redding met een eerste bestelling van 63.500 boekjes en een jaar later had het uitgevershuis al 3 miljoen pockets verkocht. Een van mijn Penguinboeken is van die eerste reeks van juli 1935: ‘The Mysterious Affair at Styles’ van Agatha Christie. Ik kocht deze eerste druk ooit voor 25 cent en zou hem nu zo over kunnen doen aan het museum. Penguin is door de jaren heen min of meer trouw gebleven aan het logo. De boekjes werden ook bekend door de omslagen. Aanvankelijk was de pinguïn wat karikaturaal. Later verscheen hij ook in tweevoud. Alle varianten komen in mijn eigen bibliotheek voor. Penguin wordt in Nederland heel goed verkocht, met verkoopcijfers die die van een groot land als Duitsland evenaren. Ook in ons land zijn er, net als in Groot-Brittannië, fanatieke Penguinverzamelaars. Van de Nederlandse auteurs Marga Minco, Harry Mulisch, Cees Nooteboom en Multatuli verschenen allemaal een Penguin. Ik was donderdagmorgen een van de weinige bezoekers van de expositie en kon dus op mijn gemak langs de vitrines met uniek Engels archiefmateriaal. Ik vind de tentoonstelling niet alleen een aanrader voor liefhebbers van de boekjes. 'Penguinparade - Zeventig jaar Penguinpockets' is nog tot en met 28 mei te zien in Museum Meermanno, Prinsessegracht 30, Den Haag.