maandag 17 mei 2010

Portret van de artiest als jongeman


Den Haag – Onze stadgenoot Johannes Vermeer maakte 36 wereldberoemde en erg geliefde schilderijen. Waarschijnlijk maakte hij er meer, maar die zijn of verloren gegaan of nog niet ontdekt. Ze hangen voor een deel in musea verspreid over de hele wereld. Als we er in de buurt zijn gaan we de schoonheid van Vermeer altijd even proeven. Van Vermeer krijg je immers nooit genoeg. In de National Gallery of Scotland in Edinburgh zag ik Christus in het huis van Martha en Maria en in Dresden zagen we De koppelaarster in de Gemäldegalerie Alte Meister. Deze twee schilderijen zijn nu tot 22 augustus verenigd met Diana en haar nimfen uit de vaste collectie van het Mauritshuis in Den Haag. Samen vormen de drie schilderijen de tentoonstelling ‘De jonge Vermeer’. Zaterdag jl. bezochten we kleine tentoonstelling in het Mauritshuis. Meer dan deze drie schilderijen van de beginnende schilder Vermeer zijn er niet bekend.


Ik vind de term beginnende schilder beter dan jonge schilder. Er is immers geen oude Vermeer. De Delftenaar overleed op 43-jarige leeftijd. In het zaaltje naast de vroege werken hangen zijn latere meesterwerken Het meisje met de parel en Gezicht op Delft. Ze behoren tot de vaste collectie van het museum. De jonge vermeer is nog een heel andere kunstenaar. Mijn beeld van de Gouden Eeuw is voor een belangrijk deel door hem bepaald. Een eenvoudige kamer, een gordijn, het licht dat van links binnenvalt, een vrouw. Zij leest een brief, speelt klavecimbel of schenkt melk. Zo stel ik mij de 17de eeuw voor. In zijn eerste jaren als schilder in het Sint Lucasgilde van Delft maakte Vermeer echter ambitieuze historische taferelen op groot formaat. Het zijn Bijbelse en mythologische voorstellingen zoals we die ook van zijn tijdgenoten kennen. De schilderijen tonen al wel de heerlijke kleuren, het licht en de kenmerkende rustige sfeer. Het perspectief is soms nog wat onhandig en anatomische details zijn soms niet helemaal correct. Ik stond lang voor De koppelaarster. Helemaal links hierop staat een man. Volgens kunsthistorici is dat Vermeer. Het is het enige bekende zelfportret van de kunstenaar.

Geen opmerkingen: