maandag 30 november 2009

Wees gegroet Maria


Maastricht – In het kader van een overeenkomst tussen het Rijksmuseum Amsterdam en het Bonnefantenmuseum Maastricht is in het laatste een presentatie van vroeg-Italiaanse kunst te zien. De tentoonstelling heet Palazzo. Tussen alle fraaie stukken zag ik deze houten annunciatie. Er is iets bijzonders aan de hand met deze twee figuren in een gotische omlijsting. Op het eerste gezicht is dat niet meteen duidelijk. Het is een van de populairste thema’s uit de christelijke kunst: het moment waarop de engel Gabriel aan Maria vertelt dat ze een zoon zal baren. Tot zover niets bijzonders. Het is zeker een van de meest ingrijpende gebeurtenissen uit het leven van de heilige Maagd. Je ziet de aartsengel geknield voor de jonge Maria. Hij wijst op de tekstband in zijn hand met daarop de begroeting in afgekorte vorm “Ave, Maria, gratia plena, Dominicus tecum” (“wees gegroet Maria, vol van genade, de Heer zij met u”).

De Annunciatie in een architectonische omlijsting.

Toch is het niet de voorstelling die mijn interesse in dit stuk opwekte. Het kunstwerk uit 1335 is namelijk pas ontstaan na een drastische ingreep. Een soort restauratie waaraan men zich nu niet zou durven bezondigen. De twee fragmenten werden namelijk door de ‘restaurateur’ samengevoegd tot een nieuw kunstwerk. De engel en Maria horen oorspronkelijk niet thuis in de gotische omlijsting. Het resultaat mag er overigens wel zijn en is heel overtuigend. Het kunstwerk behoort tot de collectie van het Rijksmuseum en komt waarschijnlijk oorspronkelijk uit de verzameling van de in 1935 overleden Zwitser Otto Lanz. Hij kwam in 1902 naar Amsterdam, waar hij hoogleraar chirurgie aan de Universiteit van Amsterdam werd. Ik begrijp wel waarom de Maria-Boodschap hem zo aansprak. De veelkleurige annunciatie is typisch een stuk dat een particuliere verzamelaar zou kopen. Het is een kunstwerk waaruit een heel persoonlijke smaak spreekt. Dat is het leuke van een particuliere verzameling.

Geen opmerkingen: