vrijdag 29 maart 2002


De bewening van Christus


Klik op de foto voor een afbeelding van het schilderij.Delft – Witte Donderdag vierden wij dit jaar in de Kapittelzaal van museum Het Prinsenhof. Hier was een bijzondere avond georganiseerd waarop alle zintuigen op kunstzinnige en religieuze manier werden gestimuleerd, zoals conservator Ronald Brouwer het omschreef in zijn inleiding. De avond in de sfeervol ingerichte Kapittelzaal begon muzikaal. We luisterden naar muziek uit de 16de eeuw, opnieuw vertolkt door het instrumentale ensemble Messa di Voce. Dirigent Karel Smagge, die zelf het klavecimbel bespeelde, lichtte ook de werken van Orlando di Lasso toe, die daarna door het gelijknamige koor werden gezongen.
Het centrum van de avond was de lezing door Daniëlle Lokin over het schilderij dat Maerten van Heemskerck in 1566 in opdracht vervaardigde: 'De bewening van Christus'.
De mensen in de Kapittelzaal zaten in rijen voor het schilderstuk dat tot het oudste kunstbezit van Delft behoort. ”Het is het enige werk van Maerten van Heemskerck dat zich nu nog in Delft bevindt”, vertelde Lokin de aanwezigen. Zij legde uit dat Cornelis Musius, de rector van het Sint Agathaklooster (het huidige Prinsenhof), een groot aantal kunstwerken liet maken voor zijn kloosterkerk. Daar waren natuurlijk werken bij van zijn vriend Maerten van Heemskerck. De bewening heeft waarschijnlijk boven het hoofdaltaar gehangen in de kapel. Het schilderij maakte wat omzwervingen voordat het op zijn huidige plaats in het Prinsenhof terecht kwam. De bewening overleefde de beeldenstorm omdat het in veiligheid werd gebracht in het Delftse stadhuis. Hier hing het honderden jaren. Toch bleek het ook hier niet helemaal veilig, want de koopmansgeest van de Delftse bestuurders kreeg in 1861 de overhand. Het gemeentebestuur verkocht het kunstwerk voor 150 gulden op een Amsterdamse veiling. De gemeente kreeg gelukkig in 1904 weer spijt en was in de gelegenheid om het werk terug te kopen. Toen moest er echter 1000 gulden voor worden betaald. Danseres Monica Ouwens.
Stukje voor stukje gidste Lokin ons door het schilderij met het lichaam van de dode Christus en de groep van twaalf mannen en vrouwen daaromheen. Het is opmerkelijk hoe atletisch en gedetailleerd het lichaam van Christus is weergegeven. Lokin liet ons zien dat het naar de idealen van die tijd groot en langgerekt was. Opvallend zijn ook de verstilde vrouwenfiguren, waarbij het oog het eerst wordt getrokken naar de figuur van de knielende Maria. Je herkent haar aan de witte hoofddoek en de blauwe mantel. Geknield achter het lichaam van haar dode zoon kijkt zij met gevouwen handen naar hem. De gevouwen handen van de moeder van Jezus vormen een hart. Door de uitleg van Lokin leerde je het schilderij te zien zoals het er in 1566 moet hebben uitgezien. “Met helder geel en fonkelend blauw”, vertelde zij enthousiast. Na een nieuw muzikaal intermezzo sprak dominee Pieter Lugtigheid over de betekenis van Pasen. Na een optreden van het koor liepen we naar het Abdissengraf. Daar werd door de danseres Monica Ouwens het 'Witte Donderdag Mysterie' opgevoerd. We luisterden daarbij naar ‘de zangrol van de Phisicus’.
Tenslotte werd de avond besloten in de Van der Mandele zaal met een zinnebeeldige maaltijd. Het Prinsenhof bezorgde ons een heel bijzondere avond deze Witte Donderdag.

Lees hier wat de vier evangelisten schreven over de bewening van Christus.
Maerten van Heemskerck schilderde ook de kruisiging zelf. Klik hier naar de afbeelding van dat schilderij.
Wil je nog meer weten over de ‘De bewening van Christus’ lees dan verder in dit boekje.